LIST OTWARTY
Do Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, Pana Andrzeja Dudy

Katowice, 10.05.2024

Szanowny Panie Prezydencie,

Ostatnie dni, w których obie izby Parlamentu Rzeczpospolitej Polskiej przegłosowały ustawę, nadającą naszemu językowi status języka regionalnego, dla Górnoślązaków mają wymiar historyczny.

Nigdy wcześniej żadne z państw, w granicach których Górny Śląsk leżał na przestrzeni dziejów, nie zauważyło istnienia naszego języka, nie nadało mu takiej rangi. Teraz, głosami swoich posłów, posłanek, senatorek i senatorów uczyniła to Rzeczpospolita Polska, stając się po raz pierwszy w historii opiekunką śląskiej tożsamości.

Język i kulturowe dziedzictwo Górnego Śląska nie cieszyły się wcześniej należną im ochroną ani wsparciem, których dziś szczególnie potrzebują — tylko dzięki nauczaniu w szkołach język śląski może przetrwać, przetrwać powinien zaś dlatego, że trwanie każdego języka, językowa różnorodność są wielką wartością. Co roku na świecie ginie dziewięć języków, a każdy język niesie ze sobą swój własny świat i świat ten bezpowrotnie znika wraz z jego śmiercią. Nie jest to jednak proces nieuchronny. Śmierci języka można zapobiec, można proces jego znikania zatrzymać i odwrócić. Udało się to na przykład w Wielkiej Brytanii, gdzie odpowiednie nakłady sił i środków uchroniły przed śmiercią język walijski i przyczyniły się do jego odrodzenia i upowszechnienia.

To samo może udać się w Polsce. Polskie państwo słusznie dba o język kaszubski i tak samo może i powinno zadbać o język śląski, którym posługuje się — jak wynika z deklaracji w ostatnim spisie powszechnym — ponad czterysta sześćdziesiąt tysięcy obywateli naszego kraju. W języku śląskim powstają książki, opery, sztuki teatralne. Górnoślązacy, ciężko pracujący i płacący podatki, budujący gospodarczy dobrobyt Rzeczypospolitej, są jej lojalnymi obywatelami i sposobów na ochronę swojej tożsamości i języka szukają wyłącznie wewnątrz jej porządku prawnego, szanując jej instytucje i ich demokratyczny charakter. Szczególnie w czasie rosnących zagrożeń zewnętrznych Rzeczpospolita Polska, odwołując się do swoich świetnych tradycji wielokulturowego i wielojęzycznego społeczeństwa, powinna więc stać się opiekunką i strażniczką całego swojego kulturowego bogactwa, na jakie składają się również śląski język i śląska tożsamość.

Dlatego, jako ludzie kultury, nauki i mediów, dla których śląska tożsamość i język śląski są szczególnie ważne, jak również ci, którzy, wywodząc się z innych tradycji i doświadczeń historycznych, wierzą, że kulturowa różnorodność jest wielką wartością, gorąco apelujemy do Pana, aby zechciał Pan podpisać ustawę nadającą językowi śląskiemu status języka regionalnego.

Z poważaniem

Rafał Adamus, tłumacz, prezes Pro Loquela Silesiana
dr Piotr Andrusieczko, dziennikarz
Maciej Bandur, lingwista, członek Rady Języka Kaszubskiego
prof. dr hab. n. med. i n. o zdrowiu Beata Bergler-Czop, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
dr hab. prof. UWr Wojciech Browarny, Uniwersytet Wrocławski
Grzegorz Buchalik, tłumacz
dr Lucjan Buchalik, etnolog, dyrektor Muzeum Miejskiego w Żorach
Michał Centkowski, dziennikarz kulturalny
Dariusz Chojnacki, aktor
dr Artur Czesak, językoznawca
Anna Cieplak, pisarka
dr hab. Romuald Cudak, literaturoznawca
Izolda Czmok-Nowak, dziennikarka
dr hab. inż. Piotr Czop, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
prof. dr hab. Anna Dąbrowska, jezykoznawczyni, Uniwersytet Wrocławski
dr hab. prof. UAM Natalia Długosz - językoznawczyni, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Pejter Długosz, wydawca, wydawnictwo Silesia Progres
prof. Krystyna Doktorowicz, dziekan Szkoły Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego
Olga Drenda, pisarka
prof. dr hab. Leszek Drong, literaturoznawca, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Adrian Goretzki, tłumacz, założyciel biura językowego PoNaszymu.pl
Anna Dziewit-Meller, pisarka
dr hab. prof. UŚ Maciej Fic, dyrektor kierunku historia, Uniwersytet Ślaski w Katowicach
David French, tłumacz powieści Andrzeja Sapkowskiego na język angielski
Marcin Gaweł, aktor
Dr Anna Gawryś-Mazurkiewicz, literaturoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wojciech Glensk, politolog, medioznawca
dr Tomasz Gęsina, literaturoznawca, glottodydaktyk, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr Monika Glosowitz, literaturoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr hab. prof. UŚ Jerzy Gorzelik, historyk sztuki, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr Adam Hajduga, ekspert i propagator dziedzictwa kultury przemysłowej
dr Wojciech Hofmański, językoznawca, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr Artur Jabłoński, jezykoznawca i twórca kaszubski, prezes Stowarzyszenia Ziemia Pucka
Arkadiusz Jakubik, aktor
dr hab. prof. UŚ Mariusz Jochemczyk, literaturoznawca i poeta, Uniwersytet Śląski
prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, historyk, Uniwersytet Śląski, Instytut Badań Regionalnych
dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr hab. prof. PŚ Krzysztof Kafka, Politechnika Śląska w Gliwicach
dr Piotr Kajak, językoznawca, Uniwersytet Warszawski
Bogdan Kallus, dyrektor Miejskiego Domu Kultury "Południe" w Katowicach
dr Katarzyna Kasia, filozofka, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Klaudiusz Kaufmann, aktor
dr Marcin Kik, filozof, regionalista
prof. dr hab. Małgorzata Kita, językoznawczyni
dr Karol Kleczka, filozof i redaktor w miesięczniku „Znak”
dr hab. prof. UW Katarzyna Kłosińska, jezykoznawczyni, Uniwersytet Warszawski
Magdalena Knapik, glottodydaktyczka, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Tomasz Konior, architekt
Dariusz Kortko, szef redakcji Gazety Wyborczej w Katowicach
Anna Kościukiewicz-Jabłońska, dyrektorka, redaktorka naczelna Radia Kaszëbë
Adam Kowalski, Dyrektor Muzeum Hutnictwa
prof. dr hab. Ryszard Koziołek, literaturoznawca, rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
dr hab. prof. UG Adela Kożyczkowska, pedagożka, Uniwersytet Gdański
Wojciech Kuczok, pisarz
Grzegorz Kulik, tłumacz, przewodniczący Rady Języka Śląskiego
prof. dr hab. Aleksandra Kunce, kulturoznawca, Uniwersytet Śląski w Katowicach
prof. dr hab. Irena Lipowicz, prawniczka, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
dr Agnieszka Lniak, literaturoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
prof. dr hab. Iwona Loewe, językoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Barbara Lubos, aktorka
Alojzy Lysko pisarz, poseł na Sejm RP V kadencji
dr hab. prof. UŚ Krzysztof Łęcki, socjolog, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Przemo Łukasik, architekt
Olgierd Łukaszewicz, aktor
dr Marcin Maciołek, językoznawca, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr Artur Madaliński, literaturoznawca, dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach
Marek Makaron Motyka, śląski bluesman
Robert Makłowicz, publicysta
dr Maciej Maryl, Centrum Humanistyki Cyfrowej, Instytut Badań Literackich PAN
Jan P. Matuszyński, reżyser
Marta Matyszczak, pisarka
Mateùsz Titës Meyer, nauczyciel języka kaszubskiego, aktywista i społecznik kaszubski
dr hab. prof UJ Ewa Michna, socjolożka, Uniwersytet Jagielloński
dr Marek Mikołajec, literaturoznawca
Witold Mrozek, dziennikarz, teatrolog, Uniwersytet Warszawski
Marcin Musiał, literaturoznawca, projekt Silesiateka
dr Sebastian Musioł, ekonomista, regionalista górnośląski
dr hab. prof. UŚ Małgorzata Myśliwiec, politolożka, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Mirosław Neinert, aktor, reżyser, dyrektor Teatru Korez w Katowicach
dr hab. Agnieszka Nieracka, kulturoznawczyni, filmoznawczyni
prof. dr hab. Aleksander Nowak, kompozytor, Akademia Muzyczna w Katowicach
prof. dr hab. Andrzej Nowak, historyk, Uniwersytet Jagielloński, IH PAN
dr Izabela Nowak, jezykoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Tomasz Nowak, redaktor naczelny tygodnika Życie Bytomskie
Magdalena Nowak-Kaczmarek, literaturoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
prof. dr hab. Justyna Olko, historyk i etnolog, Uniwersytet Warszawski
Łukasz Orbitowski, pisarz
Magdalena Parys, pisarka
dr hab. Martyna Pastuszka, dyrektor artystyczny {oh!} Orkiestry
Paweł Pawlikowski, reżyser
Grzegorz Piątek, pisarz
Grzegorz Płonka muzyk, propagator śląskiej kultury
Zbigniew Przybyłka, publicysta historyczny, stowarzyszenie Szyb Kultury
dr Karolina Pospiszil-Hofmańska, literaturoznawczyni, Uniwersytet Śląski
prof. dr hab. Jadwiga Rodowicz-Czechowska, japonistka, była Ambasador RP w Japonii
dr Aleksandra Rduch, tłumaczka
Artur Rojek, muzyk
Zbigniew Rokita, reportażysta, laureat Nagrody Literackiej Nike
prof. dr hab. Joanna Rostropowicz, historyczka, Uniwersytet Opolski
prof. dr hab. Stanisław Roszak, dziekan Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
dr hab. prof. UJ Michał Rusinek, literaturoznawca, Uniwersytet Jagielloński
Ewa Sadkowska, dyrektorka Silesia Film
Józef Skrzek, muzyk
prof. dr hab. Tadeusz Sławek, literaturoznawca, Uniwersytet Śląski w Katowicach
prof. dr hab. Ewa Sławek, jezykoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr ASP Marcel Sławiński, scenograf
Jacek Słomion, Fundacja Kaszuby
dr Tomasz Słupik, politolog, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr ASP Katarzyna Sobańska, scenografka
Krzysztof Stanowski, dziennikarz
Mirosław Syniawa, pisarz
Agata Szczęśniak, dziennikarka
dr hab. prof. UG Jakub Szlachetko, Przewodniczący Rady Instytutu Metropolitalnego
Wit Szostak, pisarz
Borys Szyc, aktor
Rafał Szyma, pisarz
Robert Talarczyk, aktor, reżyser, dyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach
dr Agnieszka Tambor, kulturoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
prof. dr hab. Jolanta Tambor, językoznawczyni, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr Cecylia Tatoj, językoznawczymi, Uniwersytet Śląski w Katowicach
dr Gabriel Tobor, tłumacz
Olga Tokarczuk, pisarka
Łukasz Tudzierz, śląski publicysta
dr hab. prof. PŚ Agata Twardoch, urbanistka, Politechnika Śląska w Gliwicach
Szczepan Twardoch, pisarz
ks. dr hab. prof. ChAT Marek Uglorz, teolog, Chrześcijańska Akademia Teologiczna
Sabina Waszut, pisarka
Bartosz Węglarczyk, redaktor naczelny Onet.pl
dr hab. prof. UAM Tomasz Wicherkiewicz, językoznawca, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bartosz T. Wieliński, zastępca redaktora naczelnego Gazety Wyborczej
dr arch. Justyna Wojtas, historyczka architektury, Politechnika Śląska w Gliwicach
dr hab. Józef Wróbel, literaturoznawca, Uniwersytet Jagielloński
Marcin Wyrostek, muzyk
Marcin Zasada, redaktor naczelny Ślazag.pl
prof. dr hab. Halina Zgółkowa, językoznawca
Anna Zgółka-Downar, artysta muzyk
prof. dr hab. Sławomir Jacek Żurek, historyk literatury, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II